ხელჩაქნეულ მეზღაპრეს ჰგავდა ბოლოს – თავადაც რომ აღარ სჯეროდა საკუთარი ზღაპრების, აი, ისეთს…
უფრო დაპატარავდა…
უფრო ჩაქრა…
ოღონდ თვალები დარჩა ისევ დიდი, დიდზე დიდი –
ოთხკუთხედ ჩარჩოში გამოკეტილი ოთხი თვალი…
თითქოს ორი ცოტა იყო დედამიწისთვის…
ჩუმსა და დაფანტულ „ბავშვ-მეზღაპრეს“ ჰგავდა ბავშვობაშიც, ალბათ…
იქნებ, ამიტომაც შეარქვეს ტოლებმა თეთრგვარდიელი…
არ მომწონდაო ეს ზედმეტსახელი…
ან კი რა მოსაწონი იყო – სად ჩვენი მეზღაპრე და სად – თეთრგვარდიელი, მაგრამ იმდენად „სხვა“ იყო, ვერაფერი მოუფიქრეს…
ბრაზობდა, მაგრამ გულში…
დიდი მეზღაპრე-ბაბუა უქარვებდა დარდს…
თუმცა, ერთ დღეს მისი ცხოვრების ეს ყველაზე კეთილი ამბავიც დასრულდა –
„მას შემდეგ, რაც ბაბუაჩემი აღარ არის, არავინ მიყვება ტკბილ ქართულ ზღაპრებს“…
გენეტიკური ყოფილა მისი მეზღაპრეობა – დედისგან ან მამისგან „წამოღებულ-წამოფრენილი“…
ჰოდა, სად გინდა, გაექცე იმას, რაც შიგნიდან დუღს… რაც შიგნიდან გწვავს –
გინდა 10 წლისა იყავი და გინდა – 25-ის… მოგაგნებს. გამოგაღვიძებს. ხელში შემოგაჩეჩებს ზარმაცი თაგუნას, ვანოსა და ნიკოს, გზააბნეული ადამიანების ამბებს და მოგთხოვს, მიხედო მათ… მოკლა ან აცოცხლო… ადამიანობა მიუსაჯო, ან მწერობა თუ მხეცობა…
მიაგნო… მასაც მიაგნო…
„მერე შორიდან მატარებლის გაბმული კივილის ხმა გაისმა. წარმოვიდგინე მატარებელი. წარმოვიდგინე მისი ანთებული ფანჯრები ღამეში და თუნდაც ერთი მგზავრი, მდგარი ფანჯარასთან“…
ასე აღმოჩნდა თავად ის „მგზავრი“ – ოდნავ მოშვებული სხეულით ძლივს რომ მიათრევდა ბაბუებისგან შემორჩენილი ამბებით სავსე ჩემოდანს…
ქალაქში კი ლურჯთვალა კოღო გაუთავებლად წუოდა…
თუმცა, სად გინახავთ „ბეჯითი“ შთამომავალი?
ისიც არ აღმოჩნდა –
არც ამბები უნდოდა და არც – ჩემოდნები…
ერჩივნა, წყნარად, თავისთვის ეცხოვრა მთაწმინდის მიუვალ ფერდობზე, იმ ბაბუებისგან დატოვებულ პატარა ქოხში, სადაც ამბების სუნი იდგა მუდამ… ეს სუნი ხუჭუჭა და ყველაზე ჭკვიანმა ბიჭმა – გურამ რჩეულიშვილმა იგრძნო პირველმა და ხშირად მიდიოდა იქ, რომ მეგობრის ამბების ქოხში თავისი უცნაური ამბებიც ეპოვა და ეწერა…
მაშინ ერლომი სულ არ წერდა… არც იცოდა, რომ შიგნიდან ყველაფერი ნაწერად ჰქონდა ქცეული – უცნაური წინადადებებით, ფრაზებითა და ამბებით იყო გამოტენილი მისი სხეული. ამიტომ დადიოდა ისე ნელა და ამიტომ უჭირდა, შელეოდა დასაწერად შიგნით ჩაკეტილ ამბებს… თავის ამბებს… ვერ იმეტებდა ადამიანებისთვის –
„მოვიმარჯვე კალამი, რომელიც ყველა კალამზე მეტად არ წერდა“…
ზუსტად ასეთი კალამი იპოვა, მაგრამ ამბები მაინც თავისთავად მოედინებოდნენ –
სასტიკი, ცრემლიანი ამბები…
არადა, ამბობენ, ზღაპარი მუდამ კეთილიაო…
იგავის დასასრულიც სხვაგვარიაო…
ამბობენ, თორემ სულაც არ არის ასე – სიცილიც წაართვეს ნელ-ნელა მეზღაპრეს…
წაართვეს და აუხსნეს –
„- ნიკო! ეს არის დარდი, ეს -ცრემლებია.
ნიკოს უნდოდა, გაეცინა.
- ეს არის სიცოცხლე, ხოლო ეს – ბედნიერება, ნიკო!
ნიკოს უნდოდა გაეცინა, მაგრამ მწარედ ატირდა.
იმ დღის შემდეგ ნიკო ხან იცინოდა და ხან ტიროდა“…
ზუსტად ასე იყო ისიც – ხან იცინოდა, ხან – ტიროდა…
სიცილს გზადაგზა პოულობდა და კარგავდა…
ან თავად პოულობდა სიცილი მას და ისიც კარგავდა…
ხელებში ეფშვნებოდათ ერთმანეთი…
თითქოს იმ ქოხში დარდები იყო გამოკეტილი და არ „უშვებდა“ ერლომს. არ ელეოდა.
არაფერი მაქვს სათქმელიო – გვეძახდა… გვევედრებოდა თითქოს, შევშვებოდით ამბებით გამოტენილ მის სხეულს…
აბა, ის ამბები რომ მთლიანად გარეთ გამოეშვა, ხომ ჩამოილეოდა, ხომ ჩამოიშლებოდა, ხომ გაქრებოდა ერლომიც?
ამიტომ იყო მისი ქოხი სავსე ცარიელი, „კალამმოუსმელი ქაღალდებით“, მორყეული ფანჯრის გაღებისთანავე რომ ფრიალით ენარცხებოდნენ აქეთ-იქეთ ბათქაშშემოლეულ, დამდნარ კედლებს და მაინც არ ნებდებოდნენ…
ჯიუტად ელოდნენ „პატრონს“…
ისიც ნელა, ფრთხილად, გამოზოგვით უშვებდა „გალიიდან“ ლურჯთვალა კოღოს და მერე „თავისთვის ფეხადგმული წერტილი“ აღარ ემორჩილებოდა არც კალამს და აღარც – ერლომს… წერტილი ყოველთვის „ეჯიუტებოდა“…
ეს იყო „უდროოდ დასმული წერტილის მოძრაობის“ თავგადასავალი…
ბევრჯერ დასვა… უდროოდ, ცხადია… ძალიან ბევრჯერ…
ყველა წერტილი უფრო აახლოებდა ფინალს…
თუმცა იცოდა, „შეუძლებელია, არ გაქრე და შეუძლებელია, გაქრე“…
მთავარია, ჩვენ რომელს ავირჩევთ – გაქრობასა თუ არგაქრობას… თუ – არცერთს..
იქ, იმ ქოხის კედლებში, მთაწმინდის ფერდობზე – ასეთი უამრავი არჩევანია შემონახული ახლაც –
დაწერილიცა და დაუწერელიც…
ნანახიცა და უნახავიც…
აკი ამბობდა, შეუძლებელია, გაქრეო…
არ ამხელდა, მაგრამ (მგონი) ეშინოდა სიკვდილის…
ან კი ვის არ ეშინია…
სიკვდილის თუ გაქრობის? ვინ იცის…
ერთ დღეს შეამჩნია, რომ რაღაც სხვა ხდებოდა მის თავს – ეს ჩემი ხელები არ არის… ადრე სხვა ხელები მქონდაო – დაიჟინა…
ასეც იყო…
იცვლებოდა ის ხელებიც, წერამ რომ ვერ აიყოლა ბოლომდე ვერასდროს…
გარდაცვალების წინ უთქვამს, დრო მეცოდებაო…
რატომ შეეცოდა ნეტა?
იქნებ, თავისი უსასრულო და აბსურდული წრებრუნვის გამო…
იქნებ, იმიტომაც, ამდენ სიკვდილს რომ უყურებს გაუთავებლად და თავად კი ვერ კვდება…
იქნებ, მიხვდა, რომ ადამიანი დროზე მეტია – სიკვდილიც ძალუძს…
„ვიწექი ჩემთვის და ვცდილობდი, ის წამი არ გამომპაროდა, როცა ამ ქვეყნიდან იმ ქვეყანაში გადავაბიჯებდიო“ –
ასე უთქვამს ერთ-ერთი შეტევის შემდეგ სარეცელზე მიჯაჭვულს…
მაგრამ წამიც ხომ დროა?
იმ წამსაც ხომ გადავყავართ იქეთ?
იქნებ, ამიტომაც შეეცოდა დრო?..
იქნებ, ის წამი დაენანა, სიკვდილისკენ რომ მიაცილებს მუდმივად ადამიანებს…
***
ვინ თქვა, რომ დაბნეული იყო ერლომ ახვლედიანი?
ვინ მოუგონა?
სად გაგონილა, მეზღაპრის დაბნევა?
პირიქით…
არ მოვწონდით და ასე გვაჩვენებდა თავს –
თითქოს ვერ გვხედავდა…
თითქოს ვერ გვამჩნევდა…
თითქოს არ ესმოდა ჩვენი…
ან კი რა დასანახია ადამიანი?
რა მოსასმენი?
„მწერები, ბუნების უცნაური გაფიქრებანი“ გაცილებით მოსწონდა თითქოს…
იქნებ, ისინი უფრო მეტად გამოხატავენო ჩვენს რეალურ არსებობას – წერდა…
სამაგიეროდ, არ ლაპარაკობენ და არ გაიძულებენ, უსმინო…
სხვა მხრივ, „ჩვენც მათსავით უმწეონი, მიუსაფარნი, ზიზღის მომგვრელნი, უპატრონონი, მომაბეზრებელნი, არასაჭირონი ვართ“…
არადა, ვინ თქვა, რომ ერლომ ახვლედიანი საჭირო არ იყო?
განა რა იქნებოდა ჩვენი ყოფა მისი უცნაური დედამიწური ამბების გარეშე?
ვინ გვეტყოდა, რომ ჩიტები არ ვართ და არც ფრთები გვაქვს?
ვინ გაგვიმხელდა ამას?
ვინ დაგვარწმუნებდა, რომ კოღოებს ტბასავით ლურჯი თვალები აქვთ?
ზარმაცი თაგუნას ამბებს ვინ მოგვიყვებოდა?
ვინ აგვიხსნიდა, რა არის სიცოცხლე და რა – ბედნიერება…
***
ერთი იგავი აქვს ასეთი ერლომს – კაცი ოცნებობს –
„ნეტა მარტო ვიყო, უთვისტომო; არავინ მიყვარდეს და არავის ვუყვარდე; სხვისი დარდი არ მადარდებდეს და სხვისი სიხარული არ მახარებდეს; გულქვა ვიყო, გაუტანელი; ცოდვას ვეტანებოდე და მით ვლაღობდე; შურისმაძიებელი ვიყო და არავის არაფერს ვპატიებდე;
ჩემი ეშინოდეთ და ძრწოდნენ ჩემს წინაშე…
…ამგვარად მიედინებოდა მისი ცხოვრება, ოღონდ ოცნება არა და არ უსრულდებოდა.“
არც ერლომს აუსრულდა ეს „ოცნება“…
გულქვა ვერ გახდა…
ვერც გაუტანელი…
ვერც ცოდვებს მიეტანა…
ვერც შურისმაძიებლად იქცა…
ისევ იმ მეზღაპრედ დარჩა – ქვას რომ შეყვარებული ქვის მოძებნაში ეხმარებოდა და დიდი ხნის წინ გაჩერებული საათისაც ეშინოდა, რომელიღაც წარსული არ ამოენთხია სისხლივით…
ამიტომაც ებრალებოდა შურისმაძიებელი დრო, ალბათ…
***
ახლაც მარტია და ახლაც ძვლებში ატანს თბილისური სიცივე…
ასე იყო იმ დღესაც – 10 წლის წინ – 2012 წლის 20 მარტს…
ალბათ, არ გამოჰპარვია ამ ქვეყნიდან იმ ქვეყნად გადასვლის წამი ერლომს…
ალბათ, იქაც ტბასავით ლურჯი თვალები აქვთ მწერებს…
ალბათ, იქ სულ არ იციან შური და მტრობა…
არც ცოდვა იციან, ალბათ…
მხოლოდ ერლომივით ადამიანები არიან, ალბათ, იქ – ცარიელი ქაღალდების მცველები…
